Czym dla was jest spacer z psem? Choć wydaje się być wspólnym mianownikiem łączącym wszystkich psiarzy, to jednak każdy wyobraża go sobie inaczej.

Są tacy, którzy wyjście z psem odbębniają, na zasadzie załatwienia potrzeb fizjologicznych. Są ci, którzy operują nie spacerami, a “jednostkami treningowymi”, spędzanymi na torach przeszkód, w otoczeniu hopek i latających dysków. Są też długodystansowcy, którzy pakują psy do samochodu i wywożą na pola lub do lasu. I hardkorowcy, co uwielbiają psie spędy i wybiegi. Albo w parku, stojąc razem z innymi opiekunami w kółku graniastym, zagrzewają psy do zabawy. No i kto z nich ma rację?

Głośnym echem po internecie odbił się komunikat medialny o tym, że Niemcy planują wprowadzić nowe regulacje dotyczące długości i ilości spacerów z psami. Ministerka Rolnictwa i Polityki Żywnościowej zapowiedziała że nowa ustawa, Hundeverordnung, wejdzie w życie od przyszłego roku, a według niej każdy opiekun będzie zobowiązany do conajmniej dwóch spacerów z psem dziennie, a wszystkie wyjścia mają trwać w sumie przynajmniej godzinę. Brzmi sensownie, prawda?

Tylko czy takie prawo da się realnie wyegzekwować? Wątpię. Czy ma ono w ogóle sens? Jak służnie zauważyła autorka projektu – wszystkie psy potrzebują codziennej dawki aktywności i kontaktu z różnymi bodźcami, jakie oferuje pozadomowe środowisko.

Oczywiście pół internetu oburzyło się, że psy starsze i schorowane nie mogą pozwolić sobie na taki wysiłek, że to nadmierna kontrola, że są sytuacje losowe, w których nie da się tyle spacerować… Pffffff. Zapewne jednak oburzają się ci, którzy i tak zwracają już uwagę na potrzeby swojego psa. I chyba niepotrzebnie – bo to nie do nich kierowany byłby taki odgórny przykaz. Wyobrażam sobie raczej, że chodzi o stworzenie pewnego standardu opieki nad psem, który uświadomi przyszłym opiekunom, że zwierzę to nie porcelanowa figurka, którą można postawić w domu – i tyle.

Nasza obecna rutyna plasuje się gdzieś pomiędzy różnymi stereotypowymi schematami spacerowymi. I wciąż ewoluuje, razem z potrzebami i możliwościami naszych psów. To chyba najrozsądniejsze, co można zrobić – zamiast z góry zakładać, jak powinien wyglądać idealny psi spacer, lepiej wziąć najpierw pod uwagę:

• warunki; czy żar leje się z nieba a upał roztapia asfalt? czy leje jak z cebra? czy jest weekend i pełno ludzi na ulicach, czy 13:00 w poniedziałek i parki świecą pustkami?
• predyspozycje fizyczne naszych psów; czy są zdrowe, wypoczęte, nie mają żadnych przeciwwskazań do wysiłku fizycznego?
• aktualne samopoczucie czy etap pracy, szkolenia, terapii behawioralnej; czy nasz pies poradzi sobie w danym środowisku i sytuacji?

Ale bez bicia przyznaję, że nasze pierwsze spacery z Fisią były nie dość, że kompletnie do niej niedopasowane, to po prostu dziwaczne. Mieszkaliśmy daleko od jakiegokolwiek parku, dookoła domu mieliśmy tylko maleńkie trawniki, a ona zapierała się i nie chciała na nie wchodzić. Więc lawirowaliśmy pomiędzy kamienicami szukając minimalnie większego skrawka zieleni, na który udałoby się ją podstępem naprowadzić. A kiedy jeździliśmy z nią specjalnie do parku to oczekiwaliśmy, że Fisia “odbije” sobie te nieprzyjemne, krótkie wyjścia na sikupę i spędzi czas bawiąc się z innymi psami. Zamiast słuchać jej potrzeb, próbowaliśmy dostosować ją do wyobrażenia spaceru, jakie mieliśmy w głowach. Teraz zrobiłabym to inaczej – i dzisiaj dopiero uczymy się słuchać tego, jak idealny spacer wyobrażają sobie nasze psy.

O tym, do czego przeciętnemu psu w ogóle służy spacer, fajnie w kilku słowach tłumaczy Marta Holender, behawiorystka z Trójmiasta, którą obserwuję na instagramie @helppsiaki:

Ten przykładowy spacer pokazuje dobrze pewne proporcje, według których możemy zaaranżować wyjście z psem. Najważniejsze jest tutaj oddanie mu czasu na swobodną eksplorację otoczenia. Użyte przez Martę określenie “czas wolny” jest bardzo trafne – przecież pies też chce spędzać czasu po swojemu, wedle swoich potrzeb. Oczywiście nie ma sensu trzymać się sztywno ani zegarka, ani jednego schematu. Spacery mogą być – i będą – różne. To, co sprawdziło się dziś, jutro może nas zawieść – np. ze względu na pogodę, samopoczucie, czy losowe bodźce z otoczenia.

Spójrzcie też, że w ogóle nie ma tutaj mowy o obowiązkowej interakcji z innymi psami. Jasne, jeśli wasz pies to uwielbia i macie pewność, że czuje się w takich kontaktach komfortowo – czemu nie. Dla nas czytanie emocji, komunikatów i zachowań w grupie psów to wciąż wyższa szkoła jazdy. My psie zabawy mamy w domu na co dzień pomiędzy Fisią a Funią. A teraz już wiemy, że spacerową aktywność możemy realizować inaczej – np. szlifując różne umiejętności i komendy. Jeśli nie macie pomysłu, co robić z psem podczas dłuższego wyjścia, spójrzcie np. na przykłady zabaw podane na blogu John Doga – wydają mi się bardzo sensowne.

My obecnie wszelkich losowych spotkań, czy to z ludźmi, czy z nieznanymi nam psami, staramy się raczej unikać, z różnych powodów. I choć chętnie spacerowalibyśmy w towarzystwie psów znajomych i “sprawdzonych”, z którymi Fisia i Funia czują się dobrze, to w dużym mieście bywa to zwyczajnie niemożliwe. W parkach i na ulicach panuje po prostu zbyt duży ruch.

Troszeczkę pomogła nam z tym zmiana spacerowej rutyny. Kiedy tylko możemy, próbujemy na długi spacer chodzić rano – wtedy większość osób spieszy się do pracy, albo zwyczajnie woli się wyspać niż długo łazić z psem, więc parki są raczej puste. A wieczorem, zwłaszcza latem, gdy wszyscy spędzają czas na dworze – wolimy wyjść tylko na szybki spacer zaspokajający potrzeby fizjologiczne.

Ale my mamy też dwa psy – w różnym wieku, o dwóch odmiennych temperamentach i innych potrzebach do zaspokojenia. Wiele osób dziwi się, że większość spacerów robią osobno. A przecież właściwie od samego początku tak było. W ten sposób łatwiej jest zapanować nad psem, można też poświęcić każdemu z osobna więcej uwagi, lepiej zaspokoić jego potrzeby, dopasowując spacer do konkretnego tempa, wymagań, nastroju, umiejętności. Fisia i Funia niepotrzebnie też nakręcają sobie wzajemnie emocje w różnych sytuacjach, w których samodzielnie poradziłyby sobie doskonale.

Na początku to Franek wychodził rano z każdą z osobna na jakieś 15 minut. Ja wracając z pracy zabierałam je na wspólny, 40-60-90 minutowy spacer, dłuższy lub krótszy w zależności od różnych czynników. Na wieczorny spacer, podobny do tego porannego, chodziły razem lub osobno. Ale teraz, tak jak już wspominałam, to poranny spacer jest dłuższy, a pozostałe krótsze. I raczej wszystkie robione są osobno. Niestety, często kosztem długości, ale dla komfortu mojego i psów, najdłuższe wyjście także musimy podzielić na pół, tak żeby każda spędziła je spokojnie i tak jak lubi.

Z pomocą przychodzą nam jednak spacery z dala od miasta. Niektórzy nazywają je spacerami dekompresyjnymi.

Choć autorką tego terminu technicznie rzecz biorąc jest Sarah Stremming, o tzw. decompression walks dowiedziałam się po raz pierwszy z instagrama trenerki Jenny Efimovej. Takie hasło w formie hasztagu towarzyszyło wrzucanym przez nią relacjom ze spacerów na odludziu, wśród natury, na dłuuugiej i swobodnie ciągnącej się za psem lince. To koncepcja spaceru, na którym pies ma możliwość swobodnego poruszania się i eksplorowania naturalnego środowiska. Dla większości jest to możliwe właśnie z dala od miasta i charakterystycznych dla niego stresujących bodźców.

Dawniej raz na tydzień wybieraliśmy się gdzieś pod Warszawę dłużej pospacerować. W którymś momencie włączyliśmy tego typu spacery do naszej rutyny, wybierając się na nie dwa, trzy razy w tygodniu.

Na czym dokładnie polegają spacery dekompresyjne? W skrócie: pozwalają psu po prostu “być psem”, a nie przejmować się tym co dzieje się dookoła niego. Dekompresja (czyli dosłownie “obniżenie ciśnienia”), przyda się psom reaktywnym, zmagającym się z lękami i stresem, nadpobudliwym – pozwoli wyciszyć się, zrelaksować, ale też zrealizować w pełni swoje potrzeby.

Trzeba tylko znaleźć scenariusz, który da naszemu psu taką możliwość. Dla nas to spacery na długich linkach, na podwarszawskich polach, przynajmniej trzy razy w tygodniu. Co na nich robimy? Nic. Łazimy i pozwalamy psom węszyć, kopać, tarzać się, biegać. Tylko tyle i aż tyle. Nie zabieramy ze sobą żadnych zabawek, tylko wodę i parę przysmaków na czarną godzinę. W takich okolicznościach nawet psy o różnych potrzebach i temperamentach łatwiej “zgrać” i zapewnić im jednakowo wartościowy spacer.

Jeśli nie możecie korzystać z lokalnych, miejskich parków, a macie do dyspozycji samochód – szukajcie odpowiednich terenów spacerowych za miastem. Pola, łąki, las, czy woda? Ten konkretny krajobraz, który umożliwi beztroskie spaceowanie, też musi być dopasowany do psa. U nas pola i łąki sprawdzają się najlepiej, bo jak na dłoni widać, czy jednak kogoś na danym terenie nie spotkamy. Pływanie nie wzbudza w naszych psach nadmiernej ekscytacji, a wręcz dosłownie olewają one wszelkie jeziora czy rzeki – więc możemy zawsze wybrać się w taką okolicę. W lesie oprócz gorszej widoczności mamy ryzyko związane z tropieniem dzikich zwierząt. Niektóre psy nakręcają się na zapachy innych stworzeń tak mocno, że eksplorowanie potrafi przerodzić się w polowanie – to też niedobrze.

I choć na zdjęciach tutaj Fisia kica bez linki i szelek, nie dajcie się zmylić – biega tam akurat po bezpiecznym, zamkniętym terenie. Na pozostałe spacery zawsze chodzimy ometkowani adresówkami i zazwyczaj jednak na długich linkach, które dają większą możliwość złapania psa w razie potrzeby (jeśli obserwujecie nas na instagramie, to wiecie, że niestety ostatnio i nam na polu przydarzyło nam się po raz pierwszy polowanie na myszkę – akurat gdy puściliśmy Fisię na chwilę luzem).

I choć dojazd w miejscówki odpowiednie do tego typu spaceru zajmuje nam w sumie 30–45 minut i zazwyczaj nam się to nie uśmiecha, to widzimy, że warto to robić.

Podstawową korzyścią takiego spaceru jest to, że w trakcie jego trwania i my, i psy odpoczywamy od stresujących sytuacji. Nie musimy być skupieni, patrzeć na wszystkie strony, być w ciągłym trybie pracy – wypatrywania oznak niepokoju, unikania i omijania potencjalnie niebezpiecznych bodźców, wydawania przysmaków w odpowiednim momencie, chwalenia, nagradzania. Ale też wpuszczenie psa do tak zaaranżowanej sytuacji, pokazuje mu, że spacer może być właśnie taki – fajny, bezproblemowy, ciekawy, odprężający, bezpieczny. To daje mu, po troszeczku, trochę więcej pewności siebie na każde następne wyjście. My jeszcze jej nie odbudowaliśmy, ale mam nadzieję, że może za miesiąc, dwa, zobaczymy jakieś efekty. A wtedy być może nasza rutyna spacerowa znowu ewoluuje razem z nami.